ერაყის პარლამენტისთვის შეთავაზებულმა კანონპროექტმა გოგონების ქორწინების ასაკის შემცირების თაობაზე, სერიოზული პოლემიკა გამოიწვია მთელ მსოფლიოში. კანონის მიხედვით, ახალგაზრდა მუსლიმი გოგონები ცხრა ასაკიდან დაქორწინდებიან. თანამედროვე ევროპა ამ ფაქტს ველურ და ამორალურ აქტად თვლის. თუმცა, ერაყში რადიკალური მორწმუნეები განსხვავებულად ფიქრობენ
გოგონა ცხრა წლის, ბიჭი 15 წლის
კანონპროექტი ერაყის იუსტიციის სამინისტრომ წარადგინა. ამ დროისთვის ერაყში ქორწინების მინიმალური ასაკი 18 წელია. პროექტი ითვალისწინებს ქორწინების ასაკის შემცირებას. და თუ მას მიიღებენ, მშობლებს შეეძლებათ გოგოები ცხრა წლიდან, ხოლო ბიჭები 15 წლიდან დააქორწინონ.
ახალი დოკუმენტის მიხედვით, მოქალაქეებს უფლება ექნებათ დაქორწინებისას არჩევანი გააკეთონ რელიგიურ ლიდერებსა და სამოქალაქო სასამართლო ხელისუფლებას შორის. ცვლილება საშუალებას მისცემს შიიტ და სუნიტურ ორგანიზაციებს სასამართლოს ნაცვლად ქორწინება თავად დაარეგისტრირონ. დოკუმენტის ოპონენტები შიშობენ, რომ ამან შეიძლება ერაყელი ქალების უფლებები დაარღვიოს, რომლებიც დაკავშირებულია მემკვიდრეობასთან, განქორწინებასთან და შვილების მეურვეობასთან. კანონპროექტის მხარდამჭერები ამტკიცებენ, რომ პირიქით, ის დაიცავს ახალგაზრდა გოგონებს „ცოდვილი ურთიერთობებისგან“.
გასული თვის ბოლოს, ერაყის პარლამენტმა დეპუტატების დიდი რაოდენობის წინააღმდეგობის გამო, შეთავაზებული ცვლილებები ჩააგდო. თუმცა, 4 აგვისტოს სხდომაზე კანონპროექტი კვლავ წარადგინეს, ვინაიდან დოკუმენტს მხარი გავლენიანმა შიიტურმა პარტიებმა დაუჭირეს.
ჯერ კიდევ 1959 წელს ერაყში საოჯახო სამართლის უფლებამოსილება რელიგიურ ლიდერებს ჩამოერთვათ და სასამართლოს გადაეცა. თუმცა, ახალი კანონპროექტი ითვალისწინებს რელიგიური ნორმების გამოყენების შესაძლებლობას, ძირითადად, შიიტურ და სუნიტურ ისლამთან დაკავშირებით, რაც, ერაყში მცხოვრებ სხვა რელიგიურ თემებს არ შეეხებათ.
უფლებადამცველები კანონის ავტორების წინააღმდეგ
კანონის კრიტიკოსები აცხადებენ, რომ ეს დაანგრევს ყველანაირ პროგრესს ქალთა უფლებებისა და გენდერული თანასწორობის საკითხებში.
უფლებადამცველი ორგანიზაციები და ქალთა ჯგუფები, ისევე როგორც ადამიანის უფლებათა აქტივისტები მთელს მსოფლიოში, ამბობენ, რომ ასეთი კანონმდებლობა არის დარტყმა განათლებაზე და საფრთხეს უქმნის თინეიჯერობამდელი გოგონების ჯანმრთელობასა და კეთილდღეობას. ეს ყველაფერი გამოიწვევს ერაყის სკოლებიდან გოგონების გადინებას დაოჯახების შემდეგ, ასევე ადრეულ ორსულობას და ქვეყანაში ოჯახური ძალადობის ზრდას.
კანონპროექტის პარლამენტში წარდგენამდეც, Human Rights Watch წინააღმდეგი იყო. ორგანიზაციის დირექტორის მოადგილემ ახლო აღმოსავლეთში, ჯო სტორკმა აღნიშნა, რომ კანონპროექტი გააუარესებს უთანასწორობას ერაყში, მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყნის მთავრობა აცხადებს, მხარს უჭერს თანაბარ უფლებებს თავისი მოქალაქეებისთვის.
კანონპროექტის კრიტიკოსების აზრით, ის არსებითად აკანონებს ქორწინებაში არასრულწლოვანთა მიმართ ძალადობას.
კანონპროექტი ასევე კრძალავს ქალებისთვის ქმრის ნებართვის გარეშე სახლიდან გასვლას. მისი მიხედვით, განქორწინების შემთხვევაში ორ წელზე უფროსი ასაკის ყველა ბავშვი ავტომატურად დარჩება მამასთან.
საკანონმდებლო დოკუმენტის თანახმად, გოგონას უფლება აქვს დაქორწინდეს ცხრა წელზე უმცროსი ასაკშიც – ამისათვის მას მხოლოდ საკუთარი მამის ან ბაბუის თანხმობა სჭირდება.
”ჩვენ არ გვაინტერესებს ჩვენი ოპონენტების მოსაზრებები, – ამბობენ დოკუმენტის ავტორები, – ისენი არიან ურწმუნოები, ისლამის მოწინააღმდეგეები და მათი საქმე არ არის, თუ რა არის სწორი და რა არასწორი მუსულმანურ ოჯახში. და ზოგადად, ჩვენი კანონპროექტი მხოლოდ აკანონებს იმას, რაც უკვე პრაქტიკაშია ერაყში და სხვა მუსულმანურ ქვეყნებში“.
ამ საკითხში კანონპროექტის ავტორები, სამწუხაროდ, მართლები არიან. მაგალითად, UNICEF-ის ანგარიშიც მიხედვით, ერაყში გოგონების 28% უკვე 18 წლამდე უკვე დაქორწინებულია, თუმცა ქორწინების კანონიერი ასაკი ამ ქვეყანაში 18 წლიდან იწყება. მოქალაქეები უბრალოდ გვერდს უვლიან კანონს, რადგან მეურვის ნებართვით 15 წლის ასაკში შეუძლიათ დაქორწინება.
აიშას ფაქტორი
თუ შეთავაზებულ კანონს თეოლოგიური თვალსაზრისით განვმარტავთ, მაშინ მუსლიმები იხსენებენ წინასწარმეტყველის ერთ-ერთ ცოლს, აიშას, როგორც არგუმენტს. ისლამურ წიგნებში ნათქვამია, რომ აიშა, რომელიც იყო მუჰამედის მესამე და უმცროსი ცოლი, ის წინასწარმეტყველზე ცხრა წლის ასაკში დაქორწინდა. თუმცა, ეს მონაცემები ყველგან არ ემთხვევა.
საკითხის ფიზიკურ, ინტიმურ მხარესთან დაკავშირებით, ისლამური ნაშრომების ავტორებსაც არ აქვთ საერთო აზრი. დიახ, ჩვენ შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ფორმალურად ცხრა წლის გოგონა იყო წინასწარმეტყველის ცოლი, მაგრამ არ არსებობს ერთი მინიშნება იმისა, რომ ასეთი ახალგაზრდა ასაკში ის საწოლს იზიარებდა თავის ზრდასრულ ქმართან.
აიშა ითვლება ისლამის ერთ-ერთ უდიდეს მეცნიერად (მათ შორის მხოლოდ შვიდია) და მას უწოდებენ “მორწმუნეთა დედას”, ამიტომ მისი ქორწინების ასაკზე მითითება ხშირად მთავარი არგუმენტია გოგონების ბედის გადაწყვეტისას.
რადიკალური მუსლიმი ოჯახები
მაგალითად, საუდის არაბეთში, სადაც კანონს პრინციპში არ აქვს „ქორწინების ასაკის“ ცნება, ადგილობრივი მცხოვრებლები ახალგაზრდების ქორწილის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას ხელმძღვანელობენ თეოლოგების მოსაზრებებით, რომლებიც, თავის მხრივ, ხშირად ეყრდნობა აიშას ასაკს. შედეგი აშკარაა: სტატისტიკის მიხედვით, ამ ქვეყანაში გოგონების 16% სრულწლოვანებამდე ქორწინდება.
ავღანეთში სიტუაცია კიდევ უფრო მძიმეა: იქ ყოველი მეხუთე გოგონა 15 წლამდე ქორწინდება. და მიუხედავად იმისა, რომ 2009 წლიდან ამ ქვეყანაში კანონი იცავს ქალთა უფლებებს, მათ შორის, ადრეული და იძულებითი ქორწინების აკრძალვას, ფაქტობრივად არავინ აკონტროლებს სამართლებრივი ნორმების შესრულებას. გაეროს მონაცემებით, გასული წლის განმავლობაში, მაგალითად, ქალების მიმართ ძალადობა 2%-ით გაიზარდა – სამართალდამცავ ორგანოებს არ სურთ ჩაერიონ ისლამური ოჯახების საშინაო საქმეებში.
სხვა საინფორმაციო პორტალი
ერაყში მიიღეს კანონი, რომლითაც გოგონები 9 წლის ასაკიდან გათხოვდებიან – “არადა მსოფლიო შეძრა 8 წლის გოგოს ამბავმა, რომელიც გაათხოვეს და პირველ ღამეს ინტიმური ურთიერთობისას დაიღუპა”
21:08 / 17-08-2024
ერაყის პარლამენტისთვის შეთავაზებულმა კანონპროექტმა გოგონების ქორწინების ასაკის შემცირების თაობაზე, სერიოზული პოლემიკა გამოიწვია მთელ მსოფლიოში. კანონის მიხედვით, ახალგაზრდა მუსლიმი გოგონები ცხრა ასაკიდან დაქორწინდებიან. თანამედროვე ევროპა ამ ფაქტს ველურ და ამორალურ აქტად თვლის. თუმცა, ერაყში რადიკალური მორწმუნეები განსხვავებულად ფიქრობენ
გოგონა ცხრა წლის, ბიჭი 15 წლის
კანონპროექტი ერაყის იუსტიციის სამინისტრომ წარადგინა. ამ დროისთვის ერაყში ქორწინების მინიმალური ასაკი 18 წელია. პროექტი ითვალისწინებს ქორწინების ასაკის შემცირებას. და თუ მას მიიღებენ, მშობლებს შეეძლებათ გოგოები ცხრა წლიდან, ხოლო ბიჭები 15 წლიდან დააქორწინონ.
ახალი დოკუმენტის მიხედვით, მოქალაქეებს უფლება ექნებათ დაქორწინებისას არჩევანი გააკეთონ რელიგიურ ლიდერებსა და სამოქალაქო სასამართლო ხელისუფლებას შორის. ცვლილება საშუალებას მისცემს შიიტ და სუნიტურ ორგანიზაციებს სასამართლოს ნაცვლად ქორწინება თავად დაარეგისტრირონ. დოკუმენტის ოპონენტები შიშობენ, რომ ამან შეიძლება ერაყელი ქალების უფლებები დაარღვიოს, რომლებიც დაკავშირებულია მემკვიდრეობასთან, განქორწინებასთან და შვილების მეურვეობასთან. კანონპროექტის მხარდამჭერები ამტკიცებენ, რომ პირიქით, ის დაიცავს ახალგაზრდა გოგონებს „ცოდვილი ურთიერთობებისგან“.
გასული თვის ბოლოს, ერაყის პარლამენტმა დეპუტატების დიდი რაოდენობის წინააღმდეგობის გამო, შეთავაზებული ცვლილებები ჩააგდო. თუმცა, 4 აგვისტოს სხდომაზე კანონპროექტი კვლავ წარადგინეს, ვინაიდან დოკუმენტს მხარი გავლენიანმა შიიტურმა პარტიებმა დაუჭირეს.
ჯერ კიდევ 1959 წელს ერაყში საოჯახო სამართლის უფლებამოსილება რელიგიურ ლიდერებს ჩამოერთვათ და სასამართლოს გადაეცა. თუმცა, ახალი კანონპროექტი ითვალისწინებს რელიგიური ნორმების გამოყენების შესაძლებლობას, ძირითადად, შიიტურ და სუნიტურ ისლამთან დაკავშირებით, რაც, ერაყში მცხოვრებ სხვა რელიგიურ თემებს არ შეეხებათ.
უფლებადამცველები კანონის ავტორების წინააღმდეგ
კანონის კრიტიკოსები აცხადებენ, რომ ეს დაანგრევს ყველანაირ პროგრესს ქალთა უფლებებისა და გენდერული თანასწორობის საკითხებში.
უფლებადამცველი ორგანიზაციები და ქალთა ჯგუფები, ისევე როგორც ადამიანის უფლებათა აქტივისტები მთელს მსოფლიოში, ამბობენ, რომ ასეთი კანონმდებლობა არის დარტყმა განათლებაზე და საფრთხეს უქმნის თინეიჯერობამდელი გოგონების ჯანმრთელობასა და კეთილდღეობას. ეს ყველაფერი გამოიწვევს ერაყის სკოლებიდან გოგონების გადინებას დაოჯახების შემდეგ, ასევე ადრეულ ორსულობას და ქვეყანაში ოჯახური ძალადობის ზრდას.
კანონპროექტის პარლამენტში წარდგენამდეც, Human Rights Watch წინააღმდეგი იყო. ორგანიზაციის დირექტორის მოადგილემ ახლო აღმოსავლეთში, ჯო სტორკმა აღნიშნა, რომ კანონპროექტი გააუარესებს უთანასწორობას ერაყში, მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყნის მთავრობა აცხადებს, მხარს უჭერს თანაბარ უფლებებს თავისი მოქალაქეებისთვის.
კანონპროექტის კრიტიკოსების აზრით, ის არსებითად აკანონებს ქორწინებაში არასრულწლოვანთა მიმართ ძალადობას.
კანონპროექტი ასევე კრძალავს ქალებისთვის ქმრის ნებართვის გარეშე სახლიდან გასვლას. მისი მიხედვით, განქორწინების შემთხვევაში ორ წელზე უფროსი ასაკის ყველა ბავშვი ავტომატურად დარჩება მამასთან.
საკანონმდებლო დოკუმენტის თანახმად, გოგონას უფლება აქვს დაქორწინდეს ცხრა წელზე უმცროსი ასაკშიც – ამისათვის მას მხოლოდ საკუთარი მამის ან ბაბუის თანხმობა სჭირდება.
”ჩვენ არ გვაინტერესებს ჩვენი ოპონენტების მოსაზრებები, – ამბობენ დოკუმენტის ავტორები, – ისენი არიან ურწმუნოები, ისლამის მოწინააღმდეგეები და მათი საქმე არ არის, თუ რა არის სწორი და რა არასწორი მუსულმანურ ოჯახში. და ზოგადად, ჩვენი კანონპროექტი მხოლოდ აკანონებს იმას, რაც უკვე პრაქტიკაშია ერაყში და სხვა მუსულმანურ ქვეყნებში“.
ამ საკითხში კანონპროექტის ავტორები, სამწუხაროდ, მართლები არიან. მაგალითად, UNICEF-ის ანგარიშიც მიხედვით, ერაყში გოგონების 28% უკვე 18 წლამდე უკვე დაქორწინებულია, თუმცა ქორწინების კანონიერი ასაკი ამ ქვეყანაში 18 წლიდან იწყება. მოქალაქეები უბრალოდ გვერდს უვლიან კანონს, რადგან მეურვის ნებართვით 15 წლის ასაკში შეუძლიათ დაქორწინება.
აიშას ფაქტორი
თუ შეთავაზებულ კანონს თეოლოგიური თვალსაზრისით განვმარტავთ, მაშინ მუსლიმები იხსენებენ წინასწარმეტყველის ერთ-ერთ ცოლს, აიშას, როგორც არგუმენტს. ისლამურ წიგნებში ნათქვამია, რომ აიშა, რომელიც იყო მუჰამედის მესამე და უმცროსი ცოლი, ის წინასწარმეტყველზე ცხრა წლის ასაკში დაქორწინდა. თუმცა, ეს მონაცემები ყველგან არ ემთხვევა.
საკითხის ფიზიკურ, ინტიმურ მხარესთან დაკავშირებით, ისლამური ნაშრომების ავტორებსაც არ აქვთ საერთო აზრი. დიახ, ჩვენ შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ფორმალურად ცხრა წლის გოგონა იყო წინასწარმეტყველის ცოლი, მაგრამ არ არსებობს ერთი მინიშნება იმისა, რომ ასეთი ახალგაზრდა ასაკში ის საწოლს იზიარებდა თავის ზრდასრულ ქმართან.
აიშა ითვლება ისლამის ერთ-ერთ უდიდეს მეცნიერად (მათ შორის მხოლოდ შვიდია) და მას უწოდებენ “მორწმუნეთა დედას”, ამიტომ მისი ქორწინების ასაკზე მითითება ხშირად მთავარი არგუმენტია გოგონების ბედის გადაწყვეტისას.
რადიკალური მუსლიმი ოჯახები
მაგალითად, საუდის არაბეთში, სადაც კანონს პრინციპში არ აქვს „ქორწინების ასაკის“ ცნება, ადგილობრივი მცხოვრებლები ახალგაზრდების ქორწილის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებისას ხელმძღვანელობენ თეოლოგების მოსაზრებებით, რომლებიც, თავის მხრივ, ხშირად ეყრდნობა აიშას ასაკს. შედეგი აშკარაა: სტატისტიკის მიხედვით, ამ ქვეყანაში გოგონების 16% სრულწლოვანებამდე ქორწინდება.
ავღანეთში სიტუაცია კიდევ უფრო მძიმეა: იქ ყოველი მეხუთე გოგონა 15 წლამდე ქორწინდება. და მიუხედავად იმისა, რომ 2009 წლიდან ამ ქვეყანაში კანონი იცავს ქალთა უფლებებს, მათ შორის, ადრეული და იძულებითი ქორწინების აკრძალვას, ფაქტობრივად არავინ აკონტროლებს სამართლებრივი ნორმების შესრულებას. გაეროს მონაცემებით, გასული წლის განმავლობაში, მაგალითად, ქალების მიმართ ძალადობა 2%-ით გაიზარდა – სამართალდამცავ ორგანოებს არ სურთ ჩაერიონ ისლამური ოჯახების საშინაო საქმეებში.
სხვა მუსულმანურ ქვეყნებში ადრეული ქორწინებების რეკორდული რაოდენობაა, შემთხვევებიდან ნაწილი კი საკმაოდ დრამატულად მთავრდება.
მაგალითად, რამდენიმე ხნის წინ, მსოფლიოში გავრცელდა ამბავი იმის შესახებ, თუ როგორ გაათხოვეს რვა წლის გოგონა 40 წლის მამაკაცზე და პირველივე ღამეს ახალგაზრდა ცოლი ინტიმური ურთიერთობის დროს მიღებული დაზიანებებით გარდაიცვალა.
თუმცა ქორწინების ასაკი ყოველთვის არ არის ნაკარნახევი რელიგიური შეხედულებებით. მაგალითად, ბოშები, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან მუსულმანურ სამყაროს, ასევე ძალიან ადრე აქორწინებენ შვილებს.
